تاثیر آتش سوزی مراتع بر فرسایش پاشمانی خاک در زیر حوزه آبخیز کرسنک

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آتش سوزی بر میزان فرسایش پاشمانی و برخی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک در مناطقی که طی سال های 1387، 1388، 1389 و 1390 در مراتع کرسنک دچار آتش سوزی شده اند، انجام گردیده است. نمونه برداری در سال 1391 انجام و از هر منطقه 32 نمونه (8 نمونه از منطقه سوخته شده در لایه سطحی و 8 نمونه از منطقه سوخته شده در لایه زیر سطحی و 8 نمونه به عنوان شاهد (سوخته نشده) در لایه سطحی و 8 نمونه به عنوان شاهد در لایه زیر سطحی در مجاور منطقه سوخته شده) از دو عمق 7-0 و 17-10 سانتی متری برداشته شد. فرسایش پاشمانی در 2 شیب 9 و 45 درصد با شدت بارش 120 میلی متر بر ساعت با استفاده از کاسه پاشمان چند متغیره اندازه گیری شد. همچنین واکنش خاک، هدایت الکتریکی خاک، کربنات کلسیم معدل خاک، ماده آلی خاک، ماده آلی ذره ای خاک، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، میانگین هندسی قطر خاکدانه ها، درصد خاکدانه های ماکرو، درصد خاکدانه-های میکرو، درصد رس، درصد سیلت، درصد شن، درصد رس قابل پراکنش در آب، جرم ویژه ظاهری خاک و تنفس میکروبی اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها توسط آزمون t مستقل در سطح 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که خاک پاشمان شده در مناطق سوخته شده افزایش معنی دار در تیمار 1 سال پس از آتش سوزی در هر دو شیب 9 و 45 درصد و همچنین در تیمار 2 سال پس از آتش سوزی در شیب 45 درصد داشت. خاک پاشمان شده در شیب های 9 و 45 درصد تیمار 1 سال پس از آتش و در شیب 45 درصد تیمار 2 سال پس از آتش به ترتیب 22، 2/24 و 34/15 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین مقایسه کل خاک پاشمان شده در تمام تیمار ها و شاهد ها در شیب 45 درصد در 1، 2، 3 و 4 سال پس از آتش نسبت به تیمار ها و شاهد ها در شیب 9 درصد افزایش معنی داری در سطح پنج درصد نشان داد. سایر ویژگی های اندازه گیری شده نیز (بجز کربنات کلسیم معادل) تحت تاثیر آتش سوزی قرار گرفته بود. همچنین بسیاری از ویژگی ها تنها در 2 سال اول پس از آتش سوزی دارای اختلاف معنی دار با مناطق شاهد بوده اند ولی در سال های سوم و چهارم پس از آتش سوزی به شرایط اولیه خود نزدیک گردیده اند. از بین ویژگی های اندازه گیری شده در لایه زیر سطحی تنها هدایت الکتریکی خاک تحت تاثیر آتش سوزی قرار گرفت و ویژگی های دیگر نسبت به مناطق شاهد اختلاف معنی داری نداشت